Near là một nền tảng phát triển phi tập trung nhằm mục đích xây dựng một hệ sinh thái Web3 lành mạnh thông qua nền tảng dễ sử dụng và có thể mở rộng.
Hôm nay, chúng ta hãy tìm hiểu ý nghĩa của Web3 và những gì Web3 có thể làm với hệ sinh thái.
Nhu cầu cho Web3
Web1 được Berners-Lee tạo ra vào những năm 1990, và kể từ đó nó đã trở thành nền tảng của Internet ngày nay. Dưới đây là một số trụ cột cốt lõi của Web1:
- HTML(HyperText Markup Language) – Ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản, là ngôn ngữ định dạng ra web.
- URL(Uniform Resource Locator) – Bộ định vị tài nguyên thống nhất – một địa chỉ duy nhất để xác định một tài nguyên trên web.
- HTTP(HyperText Transfer Protocol) – Giao thức truyền tệp siêu văn bản – cho phép bạn truy xuất các tài nguyên trên web.
Mặc dù giai đoạn này thực sự mang tính đột phá, nhưng các trang web tĩnh khá khác so với các trang web được thiết kế chuyên nghiệp mà chúng ta đang sử dụng ngày nay. Ngoài ra, trong khi các trang web 1.0 không có tính tương tác, các khái niệm mới như “email” đã trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống của chúng ta hiện tại.
Trong vài thập kỷ qua, chúng ta đã thấy sự trỗi dậy của Web2. Các trang web hiện nay biết tương tác với người dùng. Hãy nghĩ về những công ty đã làm nên tên tuổi trong vài thập kỷ qua như Meta, TikTok, Airbnb, Uber, v.v. Điểm chung nào gắn kết họ với nhau? Họ phát triển mạnh trên nội dung hoặc tài nguyên do người dùng tạo. Về bản chất, đó là bước đột phá lớn mà chúng ta đã thấy trong thời đại này. Người ta chỉ có thể đạt được khả năng mở rộng thực sự bằng cách trao quyền cho người dùng tham gia tích cực vào hệ sinh thái.
Tuy nhiên, Web 2.0 phát triển mạnh chỉ dựa trên sự tập trung. Hãy nghĩ về số lượng các cuộc điều trần trước quốc hội mà các CEO của Google, Meta và Twitter đã phải trải qua để giải thích tất cả những gì họ làm với dữ liệu người dùng. Đặc biệt, Meta đã phạm tội chiếm đoạt dữ liệu để bán cho Cambridge Analytica, nền tảng này vận hành các chiến dịch tranh cử tổng thống Hoa Kỳ.
Web3 là gì?
Sự phát triển tiếp theo của web và internet sẽ là Web3, được xây dựng dựa trên các nguyên tắc cốt lõi nhất định. Chúng ta hãy xem xét từng cái một.
Decentralization – Phi tập trung
Có thể nói một cách an toàn rằng phi tập trung là nguyên tắc cốt lõi của cuộc cách mạng Web3. Ý tưởng là sẽ không có cơ quan quyền lực trung ương hoặc hội đồng quản trị tập trung kiểm soát sự phát triển và hướng đi của công ty. Trong thế giới ngày nay, kiểm duyệt nền tảng đã trở thành một vấn đề quan trọng. Có vẻ như trừ khi bạn theo một hệ tư tưởng chính trị cụ thể, suy nghĩ của bạn cuối cùng sẽ bị xóa khỏi nền tảng truyền thông xã hội. Các công ty cố tình làm cho hồ sơ cụ thể “khó tìm” để giảm sự lan truyền của một số hệ tư tưởng. Twitter đã công khai thừa nhận rằng họ có xu hướng kiểm duyệt hồ sơ của cánh hữu. Mục tiêu chính của Web3 sẽ là khả năng chống kiểm duyệt do tính phi tập trung hóa và phân quyền mang lại.ip resistance brought forward by decentralization.
Trustlessness – Không cần tin cậy
Đây là một phần mở rộng của điểm phân quyền. Trong Web 2.0, bạn sẽ phải tin tưởng các bên thứ ba với các thông tin nhạy cảm của mình. Thông thường, các công ty này đã lạm dụng dữ liệu theo ý của họ, dẫn đến những vụ bê bối lớn (Facebook và Cambridge Analytica). Giờ đây, với khả năng phi tập trung, sẽ không có một cơ quan nào ở trung tâm của công ty kiểm soát tất cả các dữ liệu quan trọng. Các ứng dụng Web3 sẽ chạy bằng công nghệ blockchain và mạng ngang hàng để đảm bảo khả năng không cần tin cậy vào bên thứ 3 (trustless) và khả năng phi tập trung.
Composability – Khả năng kết hợp
Một trong những khía cạnh hấp dẫn của Web3 là tính liên kết và khả năng kết hợp của nó. Chúng ta đã thấy điều này trong hệ sinh thái DeFi (Tài chính phi tập trung) và IoT (internet vạn vật). Trong DeFi, nhiều nền tảng có thể kết nối với nhau và tạo ra một hệ sinh thái liên kết chặt chẽ, trong đó bạn có thể sử dụng rất nhiều công cụ tài chính.
AI – Trí tuệ nhân tạo
Web3 sẽ sử dụng AI và Máy học (ML) để trao quyền cho hệ thống của mình nhằm tạo ra kết quả nhanh hơn và phù hợp hơn.
Quiz: Đăng nhập vào website với tài khoản Facebook là ví dụ của:
Các trường hợp sử dụng của Web3
Web3 có một số trường hợp sử dụng, với tiền tệ kỹ thuật số, NFT và các thực thể khác trong không gian tiền điện tử và blockchain trở nên quan trọng đối với Web3. Các DAO (tổ chức tự trị phi tập trung) cũng là một trường hợp sử dụng quan trọng trong Web3, sử dụng các token để giúp các quyền ra quyết định trở nên công bằng và khách quan hơn.
DAO – Các tổ chức tự trị phi tập trung
Kiến thức cơ bản về các DAO và cách chúng hoạt động rất hữu ích trong việc hiểu và đóng góp cho Web3. DAO là một thực thể không yêu cầu cơ quan trung ương hoạt động. Thay vào đó, nó được thúc đẩy bởi cộng đồng của chính nó và cung cấp quyền tự chủ hoàn toàn cùng tính minh bạch. Hợp đồng thông minh chi phối tất cả các quy tắc cơ bản; các hợp đồng cũng thực hiện bất kỳ quyết định nào được cộng đồng nhất trí, với tất cả các quy trình, bao gồm cả biểu quyết hoặc đề xuất, được công bố công khai để xác minh dễ dàng. Về bản chất, một DAO được quản lý bởi những thành viên cá nhân là một phần của cộng đồng, tập thể đưa ra các quyết định quan trọng liên quan đến dự án, từ việc phân bổ tài nguyên tới việc nâng cấp.
Một nhóm thành viên cộng đồng cốt lõi thiết lập các quy tắc cho DAO thông qua các hợp đồng thông minh, đặt ra khuôn khổ của DAO. Các hợp đồng thông minh này có thể xác minh công khai, cho phép các thành viên cộng đồng hiểu từng bước liên quan đến hoạt động của DAO. Các thành viên cộng đồng có thể tạo đề xuất, sau đó toàn bộ cộng đồng bỏ phiếu cho đề xuất đó. Sau khi đề xuất đạt được mức độ đồng thuận trong cộng đồng, đề xuất đó sẽ được chấp nhận và thực thông qua hợp đồng thông minh.
Bức tranh tổng quan của DAO có thể được chia thành các nhóm khác nhau như Protocol DAO, DAO cho đầu tư, cho dịch vụ, cho xã hội, cho tài trợ, cho việc thu thập và cho việc truyền thông. Một số DAO nổi bật mà bạn có thể theo dõi là MakerDAO, Proof of Humanity, RaidGuild, Sputnik DAO (Astro DAO), DAOhaus, Opolis, MolochDAO và BanklessDAO.
Quiz: Berners-Lee sáng lập ra:
Tipping – Tiền boa
Nền kinh tế phi tập trung cung cấp sự hợp tác toàn cầu. Cho phép người tham gia kiểm soát cách họ làm việc, phân bổ thời gian và chuyên môn của mình thông qua một số công cụ đã tồn tại và đang phát triển giúp trao quyền và cáchlàm việc của họ.
Tipping là một trong những phương pháp giúp phát triển cộng đồng web3 bằng cách khuyến khích sự tham gia vào phát triển. Trước khi tiếp tục, điều quan trọng là phải hiểu “Tipping” là gì. Trong thế giới thực, chúng ta tip cho người cung cấp dịch vụ. Tip thường được đưa ra cho quản gia, nhân viên nhà hàng, người giao hàng và những cá nhân khác, những người giúp ta hoàn thành hoặc thực hiện một số nhiệm vụ nào đó. Trong Web3, Tipping hoạt động trên cùng một mục đích, với sự khác biệt chính là việc chuyển tiền diễn ra trên blockchain.
Trong Web3, các thành viên cộng đồng có thể được tip cho nhiều đóng góp khác nhau, chẳng hạn như đóng góp viết code cho một dự án, trả lời câu hỏi, viết một bài báo hoặc khi thành viên cộng đồng đóng góp kiến thức chuyên môn của họ cho một dự án. Tipping có thể được thực hiện dưới mọi hình thức, từ airdrop NFT và token quản trị đến tip bằng ETH, USDC hoặc bất kỳ loại tiền điện tử nào khác. Tipping cho những người đóng góp giúp xây dựng lòng tin trong cộng đồng, đảm bảo rằng những người tham gia vẫn ở lại dự án và giúp thiết lập cách hoạt động cho giao thức trong tương lai.
Hiện tại, bạn có thể nhận được các tip bằng NEAR token tại Twitter và Telegram của LNC
Đăng nhập với Ví của bạn
Một điều thú vị khác mà Web3 thay đổi là thủ tục đăng nhập. Quay lại những ngày của Web1, có hai cách để bạn có thể đăng nhập vào tài khoản trang web – qua email hoặc thông qua một tài khoản duy nhất được tạo riêng cho trang web đó.
Sau đó, trong giai đoạn Web2, bạn có thể đăng nhập vào mọi thứ bằng tài khoản Google hoặc tài khoản Facebook của mình. Mặc dù điều này là thuận tiện, nhưng điều này vẫn có một thiếu sót lớn – sự chuyển đổi giá trị. Bạn vẫn phải cung cấp chi tiết các khoản thanh toán của mình một cách riêng biệt để thực hiện mua hàng.
Giờ đây, với Web3, bạn có thể chỉ cần kết nối với các trang web khác nhau bằng ví tiền điện tử của mình. Điển hình là trong OpenSea, bạn cần kết nối trực tiếp với MetaMask của mình và thực hiện mua hàng. Trên thực tế, tại LearnNEAR Club, bạn PHẢI đăng nhập bằng ví Near để tham gia vào các hoạt động (L)Earn – Học và Kiếm tiền.
Giao dịch với người dùng Web3 cho phép các dApp ngay lập tức truyền không chỉ dữ liệu mà còn cả giá trị tiền tệ mà không cần bất kỳ bên trung gian nào tham gia!
Vai trò của NEAR Protocol trong Web3
Với nền tảng có thể mở rộng và dễ sử dụng, NEAR Protocol cung cấp một nền tảng cho phép bạn tạo các ứng dụng DeFi và NFT.
DeFi TVL của NEAR chỉ khoảng $141,72 triệu. Đây là một hệ sinh thái rất trẻ và hiện đang phát triển với tốc độ nhanh chóng.
Ứng dụng DeFi chiếm ưu thế nhất, chiếm hơn 80% TVL tổng thể là Ref Finance.
Ref Finance có một số điểm tương đồng với Uniswap V2, ngoài ra nó hỗ trợ nhiều loại nhóm thanh khoản, phí có thể cấu hình và hoàn toàn thuộc sở hữu bởi cộng đồng. Ref cũng là nền tảng DeFi đầu tiên trên NEAR. Mục đích chính của Ref là tập hợp DEX, các giao thức cho vay, công ty phát hành tài sản tổng hợp và nhiều hơn nữa.
NEAR gần đây đã tung ra một quỹ tài trợ khổng lồ trị giá 800 triệu đô la nhằm mục đích cụ thể là tạo ra một hệ sinh thái DeFi lớn hơn và lành mạnh hơn. Quỹ có một số mục chính, bao gồm:
- 100 triệu đô la cho các công ty khởi nghiệp
- Quỹ 100 triệu đô la cho từng khu vực (regional fund)
- 250 triệu đô la tài trợ hệ sinh thái, được phân phối trong bốn năm.
Đọc phần này để biết thêm về DeFi trên Near.
Trên mặt trận NFT, một số dự án đã được tạo trên NEAR như Mintbase, Paras, Hip Hop Heads, v.v.
Mintbase là nền tảng NEAR NFT phổ biến nhất. Nó cho phép mọi người tạo NFT và cung cấp nó để bán trên thị trường của mình hoặc trên các thị trường NFT như OpenSea. Người tạo NFT có thể tạo(mint) một hợp đồng thông minh và giới hạn khả năng chuyển nhượng của các token được tạo, giúp ngăn chặn gian lận hoặc chuyển nhượng bất hợp pháp NFT. Mintbase tập trung vào việc tạo ra trải nghiệm tạo NFT độc đáo, đó là lý do tại sao Mintbase hỗ trợ các tài sản số khác nhau. Điều này trái ngược với các nền tảng cạnh tranh tập trung vào một mục NFT cụ thể.
Mặt trái – Web3 bị thổi phồng quá mức?
Gần đây, meme này đang nổi tiếng trên Twitter, nhận được bình luận từ những người của công chúng như Jack Dorsey(Founder Twitter) và Elon Musk.
Hiện tại, các ứng dụng Web3 đang nhận được rất nhiều sự chú ý đối với các nhà đầu tư mạo hiểm ở Thung lũng Silicon. Điều này dẫn đến một điểm tranh cãi chính. Với rất nhiều bên liên quan khó tính, liệu các ứng dụng Web3 sẽ phi tập trung theo ý nghĩa chân thật ban đầu? Dorsey và Musk không tin như vậy. Tuy nhiên, sẽ rất thú vị để xem điều này sẽ ra sao trong tương lai!
